Флорид Буляков вновь подтвердил свой высокий статус, став победителем I Республиканского театрального фестиваля башкирской драматургии в номинации «Лучшая драматургия». Победа литератору присуждена за пьесы «Любовь окаянная» и «Москва — Васютки».
Впрочем, это не единственная заслуга драматурга. По итогам фестиваля постановки по этим двум его пьесам получили первый приз в номинации «Лучшая режиссура». Лавров культурного сообщества республики удостоены главный режиссер Туймазинского государственного татарского драматического театра Байрас Ибрагимов за спектакль «Любовь окаянная» и главный режиссер Стерлитамакского государственного башкирского драматического театра Азат Зиганшин за постановку «Москва — Васютки».
Также за работу в этом спектакле отмечен главный художник Салаватского государственного башкирского драматического театра Альберт Нестеров. Он признан «Лучшим сценографом» фестиваля. Жюри высоко оценило и его декорации в спектакле «Семь девушек» Салаватского театра.
Такая же история с пьесой «Любовь окаянная». За игру в этой постановке актер Туймазинского государственного татарского драматического театра Айрат Султанов получил приз «За лучшую мужскую роль».
Фестивалдең дүртенсе көнө, һис шикһеҙ, драматург Флорид Бүләков көнө булды. Был көндә Туймазы татар дәүләт драма театры Ф. Бүләковтың "Ҡәһәрле мөхәббәт”, ә Стәрлетамаҡ башҡорт дәүләт драма театры "Мәскәү – Васютки” спектаклдәрен күрһәтте.
"Ҡәһәрле мөхәббәт” мистик драмаһы – ҡатмарлы яҙмыштар тураһында бәйән итеүсе тәрән психологизм менән һуғарылған сәхнә әҫәре. Спектаклде Башҡортостандың һәм Татарстандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Туймазы театрының баш режиссеры Байрас Ибраһимов сәхнәләштергән. Төп героиня Роза – йәш сағында бәпесен бала тыуҙырыу йортонда ҡалдырып, ике тиҫтә йыл буйы үҙ йәнен үҙе яфалап аҡылын юғалтыу сигенә еткән ҡатын. Ире Марс – мәрхүм ата-әсәһенә зыярат ҡылырға ҡайтҡанда һүнгән ауылын күреп тетрәнеүҙән аҡылдан яҙған ир. Мөхәббәтемде таптым тип ҡанатланып йөрөгән ҡыҙҙары Азалия йәшләй генә оло драма кисерергә мәжбүр. Күршеләре Булат (Розаның йәшлек мөхәббәте) ҡыҫҡа ғына мәлгә Марстың креслоһына ултырғандан һуң көтмәгәндә аҡылдан яҙа…
Бүләков уйландыра
Ф. Бүләковтың "Мәскәү – Васютки” драматик шаярыуы буйынса Стәрлетамаҡ башҡорт дәүләт драма театрының баш режиссеры Азат Йыһаншин ҡуйған спектакль типик сәхнә әҫәре түгел, сөнки спектакль күнегелгән сәхнә әҫәрҙәре ҡанундарына һыймай: был драматик шаярыуҙа тәү ҡарашта өҫтә ятҡан конфликт та, күренеш тә, хатта пьеса үҙе лә юҡ һымаҡ. Әбей менән бабай ниндәйҙер ташландыҡ тимер юл тупигында бер-береһен йыуатып, алдаштырып, сөкөрҙәшеп кенә йәшәп ятҡан була. Әммә уларҙың хушкүңеллелеге алдаҡ, күҙ буяу өсөн генә, ысынында эстәре тулы ут… Сөнки икеһе лә үҙҙәре ҡарап үҫтереп, ҙур донъяға осороп ебәргән ҡошсоҡтарын – туғыҙ улын зарығып көтә. Ә балалары уларҙы ҡайтып күреү түгел, хат та яҙмай… Әбей менән бабай үҙҙәренең "Рәсәй уртаһында” йәшәп тә бер кемгә лә, хатта балаларына ла кәрәкмәгәнлектәрен белеп, ғүмерҙәрен, яңғыҙлыҡтарын аңлап, тәрән күңел һыҙланыуҙары кисерә. Күреүебеҙсә, әҫәрҙә конфликт бар. Яңғыҙлығы, ташландыҡлығы, тормошо, эске рухи тормошо менән ризалашмаған күңел конфликты. Әммә ул, Чехов традицияларына ярашлы, төпкә йәшерелгән.
Тема-идея йәһәтенән "Мәскәү – Васютки” пьесаһы – сәхнәләштереү өсөн үтә ауыр әҫәр. Әммә Азат Йыһаншин, ҙур режиссер оҫталығы күрһәтеп, был мәсьәләне уңышлы сисә алған. Ә Башҡортостандың халыҡ артистары Ниса һәм Филарит Бакировтар үҙҙәренең оҫта уйыны менән режиссерға ҡатмарлы маҡсатты үтәргә ярҙам иткән.
http://bashgazet.ru/blog/archives/4666
ОСТАЛЫК ЧАРЛАУ ДӘРЕСЛӘРЕ
«Һәрбер сәнгать музыка булырга омтыла», - дигән инглиз сәнгать тарихчысы Уолтер Пейтер. Без татарлар исә бу очракта көйле яисә көйсез кәлимәсен кулланып сөйлибез, көйле, дигәндә, билгеле бер тәртип, гармонияне күз алдында тотабыз. Ә сәхнә әсәре бигрәк тә көйле, җайлы булырга тиеш инде ул. Тамашачы да театрга тормышын, уйларын, фикерләрен көйләп җибәрер өчен килергә тиеш. Ә бармак күрсәткәнгә дә шырык-шырык көлеп утырыр, тәнәфескә чыккач, хәмер эчеп, кәефләнер өчен түгел.
Бу җәһәттән Азат Җиһаншин тарафыннан куелган «Мәскәү-Васютки» (Флорид Бүләков) спектакле тирән уйларга этәрде.
«Флорид Бүләков әсәрләренә режиссерлар бик алынмый, - диде Динә Дәүләтшина. - Әмма бу һич тә ул - начар драматург, дигән сүз түгел әле. Ә бәлки, киресенчә, Ф.Бүләков теманы бик үзенчәлекле рәвештә ача, режиссерга да уйланыр өчен урынны күп калдыра. Аның әсәрләренә иҗат фантазиясе бай режиссерлар гына алынырга җөрьәт итә. Азат Җиһаншин әнә шундыйлардан. Ул бу пьесадан музыкаль әсәр ясаган. Хәтта монда музыкадагы кебек рефреннар да бар. Стиле төзек, бербөтен. Кыскасы, югары профессиональ әсәр һәм бер генә яхшы куелыш булса да, фестиваль үз максатына иреште, дип әйтергә була».
«Бу әсәр драматургия ягыннан караганда шактый зәгыйфь, - диде Нияз Игъламов та. - Чөнки монда сәхнә әсәре өчен иң мөһим нәрсә - конфликт юк. Режиссер исә актерларның уенын шулай итеп коруга ирешкән ки, ул алар уенында үзе эреп югалган кебек. Ә бу исә бик зур кыйммәткә ия». Санкт-Петербургтан килгән театр тәнкыйтьчесе, «Театральный мир» журналы мөхәррире, мактау сүзләренә шактый саран Надежда Стоева да бу спектакльне «зур режиссерның тулы канлы эше» дип атады. Ә Камал театры директоры Шамил Закиров: «Бу спектакль бәхетсез илнең бәхетсез кешеләре турында», - дип белдерде.
Тамашада Васютки станциясендә гомер итүче ирле-хатынлы ике генә кеше катнаша. Аларның кайсы кая таралып беткән һәм туган нигезләрен оныткан тугыз баласы бар. Карт белән карчыкның гомере балаларын көтеп, яшьлек хатирәләрен искә төшереп үтеп бара.
«Шушы яшькә җитеп, без дөньяга чыкмадык, - ди карт белән карчык. - Ә аның каруы, поезд тәрәзәләреннән безне бөтен дөнья күрде!» Һәм бу сүзләргә бөтен фаҗигане ачып бирүче мәгънә яшерелгән сыман.
Азат Җиһаншинны бигүк яшь режиссер дип әйтеп булмый. Ул 1994 елда Уфа дәүләт сәнгать институтын тәмамлагач, бер ел Стәрлетамак дәүләт театрлар берләшмәсендә хезмәт куя. Аннары Башкортстан милли яшьләр театрында, Башкорт дәүләт драма академия театрында артист булып эшли. 1996 елда «Салават» (М.Кәрим) спектаклендә башкарган Илеш роле өчен ул Ш.Бабич исемендәге республика яшьләр бүләгенә, 2002 елда исә «Башкортстанның атказанган артисты» дигән мактаулы исемгә лаек була. 2009 елдан ул - Стәрлетамак Башкорт дәүләт драма театрының баш режиссеры. Республика, Бөтенрусия һәм халыкара театр фестивальләре җиңүчесе һәм дипломанты.
2010 елда башкорт драматургиясе республика фестивалендә «Мәскәү-Васютки» спектакле 4 номинация буенча, шул исәптән «Иң яхшы режиссер эше» номинациясендә җиңү яулый.
|
